สงครามความขัดแย้งในหลายภูมิภาคส่งผลให้สถิติการเคลื่อนย้ายอาวุธทั่วโลกยังคงขยายตัวต่อเนื่องในช่วงไม่กี่ปีที่ผ่านมา โดยสหรัฐฯ มีอิทธิพลมากยิ่งขึ้นในฐานะผู้ส่งออกรายใหญ่ ขณะที่ประเทศแถบแอฟริกา เอเชีย และตะวันออกกลาง มีการสั่งซื้ออาวุธเพิ่มขึ้นเรื่อยๆ โดยอินเดียนั่งแท่นผู้นำเข้าอาวุธรายใหญ่ ขณะที่รัสเซียครองตลาดอาวุธ 1 ใน 4 ของโลกแม้ถูกยุโรปคว่ำบาตร
สถาบันวิจัยสันติภาพนานาชาติแห่งกรุงสตอกโฮล์ม (SIPRI) เผยแพร่รายงานวันจันทร์ (22 กุมภาพันธ์) ว่า การเคลื่อนย้ายอาวุธยุทโธปกรณ์หลักๆ ทั้งโดยการจำหน่ายและบริจาคเพิ่มขึ้นถึงร้อยละ 14 ในช่วงปี 2011-2015 เมื่อเปรียบเทียบกับช่วง 5 ปีก่อนหน้า โดยมีสหรัฐฯ และรัสเซียเป็นผู้ส่งออกรายใหญ่
ชาติที่นำเข้าอาวุธมากเป็นอันดับ 1 ได้แก่ อินเดีย ที่นำเข้ามากกว่าอันดับ 2 อย่างซาอุดีอาระเบียถึงหนึ่งเท่าตัว, โดยมีจีน และสหรัฐอาหรับเอมิเรตส์ (ยูเออี) รั้งอันดับ 3 และ 4 ตามลำดับ
รายงานยังได้อ้างถึงสงครามในเยเมน ซึ่งรัฐบาลซาอุฯ เป็นผู้นำกลุ่มชาติพันธมิตรอาหรับส่งเครื่องบินเข้าไปทิ้งระเบิดโจมตีกบฏชีอะห์ฮูธีย์ เพื่อคืนอำนาจให้แก่รัฐบาลที่ชอบธรรม
“กลุ่มพันธมิตรอาหรับได้นำอาวุธล้ำสมัยที่สั่งซื้อจากสหรัฐฯ และยุโรป ไปใช้ในเยเมน” ปีเอเตอร์ เวเซมาน นักวิจัยอาวุโสของ SIPRI ระบุ
ผลวิจัยยังพบว่าสหรัฐฯ ได้จำหน่ายหรือบริจาคอาวุธหลักๆ ให้แก่ชาติผู้รับทั่วโลก
“สถานการณ์ความขัดแย้งในหลายภูมิภาค ทำให้สหรัฐฯ ยังคงเป็นผู้จัดส่งอาวุธรายใหญ่ของโลก” โอเด เฟลอรองต์ ผู้อำนวยการฝ่ายโครงการค่าใช้จ่ายด้านการทหารและอาวุธของ SIPRI ระบุ
“ในช่วง 5 ปีมานี้สหรัฐฯ ส่งออกหรือบริจาคอาวุธไปยัง 96 รัฐเป็นอย่างน้อย และอุตสาหกรรมอาวุธของอเมริกาก็ได้รับคำสั่งซื้อล็อตใหญ่ๆ” รวมถึงสุดยอดเครื่องบินขับไล่ F-35 ซึ่งมียอดสั่งซื้อเข้ามาแล้วไม่ต่ำกว่า 600 ลำ
SIPRI ระบุว่า ร้อยละ 41 ของอาวุธที่สหรัฐฯส่งออก ถูกส่งไปยังซาอุดีอาระเบียและประเทศอื่นๆ ในตะวันออกกลางตามคำสั่งซื้อเก่า 5 ปีก่อน
“ถึงราคาน้ำมันจะตกต่ำลง แต่การส่งออกอาวุธล็อตใหญ่ไปยังกลุ่มประเทศตะวันออกกลางก็ยังเป็นไปตามข้อตกลงที่ทำไว้ในช่วง 5 ปีที่ผ่านมา” เวเซมานกล่าว
รายงานระบุว่ารัสเซียรั้งตำแหน่งผู้ส่งออกอาวุธอันดับ 2 ของโลก ด้วยส่วนแบ่งตลาดถึง 1 ใน 4 ของโลกหรือร้อยละ 25 เพิ่มขึ้น 3 จุด แม้รัสเซียจะเผชิญปัญหาการคว่ำบาตรจากการคุกคามยูเครนที่ทำให้ยอดการส่งออกจะซบเซาลงไปบ้างในช่วงปี 2014-2015
อินเดียถือเป็นลูกค้ารายใหญ่ที่สุดของอุตสาหกรรมอาวุธรัสเซีย ส่วนกบฏแบ่งแยกดินแดนในยูเครนตะวันออกก็อยู่ในกลุ่มลูกค้าที่พึ่งพาอาวุธจากรัสเซียด้วยเช่นกัน
แม้สถิติการเคลื่อนย้ายอาวุธไปยังแอฟริกา เอเชีย โอเชียเนีย และตะวันออกกลางจะเพิ่มขึ้นอย่างต่อเนื่องในช่วงปี 2006-2010 และ 2011-2015 แต่เป็นที่น่าสังเกตว่า การนำเข้าอาวุธสู่ยุโรปกลับลดลงอย่างมาก เช่นเดียวกับกลุ่มประเทศแถบอเมริกา
จีนขยับแซงหน้าฝรั่งเศสและเยอรมนีขึ้นมาเป็นผู้ส่งออกอาวุธอันดับ 3 ของโลกในช่วง 5 ปีมานี้ โดยมียอดการส่งออกขยายตัวถึงร้อยละ 88 อาวุธจากจีนส่วนใหญ่ถูกส่งขายให้ประเทศในเอเชีย โดยมีปากีสถานเป็นลูกค้ารายใหญ่
ขณะที่อินเดียยังคงรั้งแชมป์ผู้นำเข้าอาวุธเบอร์หนึ่ง ด้วยสัดส่วนร้อยละ 14 ของอาวุธที่จำหน่ายทั่วโลก มากกว่าซาอุดีอาระเบีย 2 เท่า และมากกว่าจีนถึง 3 เท่า
