กลุ่มหัวรุนแรงมะบะธาขู่จัดม็อบต่อต้านการเยือนรัฐยะไข่ ของนายโคฟี อันนัน อดีตเลขาธิการสหประชาชาติ ในวันจันทร์ (5 กันยายน) ที่มีกำหนดลงพื้นที่ เพื่อหาทางแก้ไขปัญหาความขัดแย้งในพื้นที่หลังได้รับแต่งตั้งเป็นที่ปรึกษาขณะกรรมการแก้ปัญหาในยะไข่
อองซานซูจี ได้ขอให้นายอันนัน เป็นหัวหน้าคณะกรรมการที่ปรึกษาเพื่อแนะแนวทางต่อรัฐบาลที่จะแก้ไขปัญหาความแตกแยกทางศาสนาในรัฐที่ปั่นป่วนหลังกลุ่มหัวรุนแรงมะบะธาเคลื่อนไหวโดยมีรัฐบาลทหารของอดีตรัฐบาลเต็ง เซ็ง ให้การหนุนหลัง
คณะกรรมการชุดนี้มีเป้าหมายคือ การยุติการละเมิดสิทธิมนุษยชนในรัฐยะไข่ ทางภาคตะวันตกเฉียงเหนือ โดยมี นายโคฟี อันนัน อดีตเลขาธิการสหประชาชาติ เป็นประธานคณะ
“นี่คือปัญหาที่เราล้มเหลวจะตอบสนองได้อย่างเป็นธรรม และปัญหาที่เราไม่สามารถหาวิธีแก้ไขที่เหมาะสม เราหวังว่าคณะกรรมการชุดนี้จะช่วยเราหาทางแก้ไขปัญหาดังกล่าว” ซูจี กล่าวในที่ประชุมที่จัดขึ้นในนครย่างกุ้ง
ประชาชนมากกว่า 100 คน ถูกสังหารในเหตุความรุนแรงที่เกิดขึ้นในรัฐยะไข่ ในปี 2555 และชาวมุสลิมโรฮิงญาราว 125,000 คน หลบภัยอยู่ในค่ายที่ถูกจำกัดความเคลื่อนไหวอย่างเข้มงวด เป็นผลทำให้ชื่อเสียงของซูจีในฐานะผู้ปกป้องสิทธิต้องแปดเปื้อน
กลุ่มหัวรุนแรงมะบะธากล่าวหาว่ากลุ่มคนนับล้านเป็นผู้อพยพผิดกฎหมายจากบังกลาเทศและปฏิเสธที่จะใช้คำว่า “โรฮิงญา” และแทนที่ด้วยคำว่า “เบงกาลี” เพื่อใช้เรียกคนกลุ่มนี้
นายอันนัน ที่มีกำหนดเดินทางถึงเมืองสิตตเว เมืองเอกของรัฐยะไข่ในวันอังคาร (6) กล่าวกับผู้สื่อข่าวว่าเขาตั้งใจที่จะให้ความเป็นธรรม ในความพยายามที่จะสร้างสันติสุขและความปรองดอง แต่มะบะธาคัดค้านการเยือนของอดีตเลขาธิการสหประชาชาติ
“เรื่องของรัฐยะไข่เป็นเรื่องภายในท้องถิ่น เรารู้จักโคฟี อันนัน และชื่อเสียงของเขา แต่เราไม่ยอมรับการแทรกแซงของเขาในเรื่องของเรา เราจะประท้วงกันวันพรุ่งนี้ที่สนามบินสิตตเว โดยส่วนตัวแล้วเราเคารพโคฟี อันนัน แต่เราไม่คิดว่าเขาจะทราบประวัติศาสตร์ของยะไข่” อ่อง เต หนึ่งในแกนนำกลุ่มหัวรุนแรง กล่าว
คาดว่าอดีตเลขาธิการสหประชาชาติจะเยือนค่ายพักชาวโรฮิงญาและพบกับกลุ่มชุมชนและเจ้าหน้าที่ของยะไข่ แต่กลุ่มการเมืองกลุ่มใหญ่ที่สุดของพื้นที่ คือ พรรคแห่งชาติอาระกัน ปฏิเสธที่จะพบหารือกับนายโคฟี อันนัน
นอกจากนี้ชาวโรฮิงญาถูกปฏิเสธสิทธิความเป็นพลเมืองในพม่า และเผชิญกับข้อจำกัดความเคลื่อนไหวในพม่า รวมทั้งควบคุมการเข้าถึงการดูแลสุขภาพและบริการพื้นฐานอื่นๆ โดยชาวมุสลิมโรฮิงญามากกว่า 100,000 คน อาศัยอยู่ในค่ายผู้พลัดถิ่นที่มีสภาพย่ำแย่
การปฏิบัติต่อคนเหล่านี้ถูกมองว่าเป็นจุดด่างพร้อยต่อความคืบหน้าในการปฏิรูปประชาธิปไตยของพม่านับตั้งแต่รัฐบาลที่มาจากการเลือกตั้งของอองซานซูจีเข้าครองอำนาจในเดือนเมษายน
เมื่อเดือนก่อน ซูจี ประกาศตั้งคณะกรรมการที่ประกอบด้วยสมาชิก 9 คน เป็นชาวพม่า 6 คน และชาวต่างชาติ 3 คน เพื่อให้คำปรึกษาแก่รัฐบาลในประเด็นปัญหาโรฮิงญา
สมาชิกของคณะกรรมการที่ปรึกษาชุดนี้มีกำหนดเดินทางไปยังเมืองสิตตเว เมืองเอกของรัฐยะไข่ ที่ นายโคฟี อันนัน จะกล่าวสุนทรพจน์ในวันอังคาร (6) และคาดว่าสมาชิกของคณะกรรมการจะพบหารือกับสมาชิกของทั้งชุมชนชาวพุทธยะไข่ และชาวโรฮิงญา
นายโคฟี อันนัน กล่าวว่า คณะกรรมการจะร่างข้อเสนอในประเด็นปัญหานี้ในอีกไม่กี่เดือนข้างหน้า
“ผมสามารถรับประกันกับคุณ และชาวยะไข่ได้ว่า คณะกรรมการที่ปรึกษาจะระดมทุกความพยายามด้วยความยุติธรรม เพื่อค้นหา และเสนอหนทางที่จะจัดการต่อความท้าทายต่างๆ เหล่านี้” อดีตเลขาธิการสหประชาชาติ กล่าว
ซูจี ผู้นำที่แท้จริงของพม่า กล่าวว่า คณะกรรมการของนายอันนัน จะช่วยเยียวยาบาดแผลของความขัดแย้งทางศาสนา
“เราไม่สามารถเพิกเฉยต่อปัญหา… การไม่สนใจปัญหาจะยิ่งทำให้พวกเขาแย่ลง” ซูจี กล่าวกับผู้สื่อข่าว
ในช่วงไม่กี่เดือนแรกของการทำงาน รัฐบาลพยายามเลี่ยงที่จะก่อความไม่พอใจต่อกลุ่มหัวรุนแรงมะบะธา โดยในเดือนมิถุนายน ซูจีได้สั่งให้เจ้าหน้าที่กล่าวถึงคนกลุ่มนี้ด้วยคำว่า “ชาวมุสลิมในรัฐยะไข่” แต่กระนั้น คำสั่งดังกล่าวก็ก่อให้เกิดการชุมนุมประท้วงใหญ่ในรัฐยะไข่ ด้วยกลุ่มหัวรุนแรงไม่ยอมรับคำเรียกดังกล่าวโดยยืนยันว่าต้องเรียกชาวโรฮิงญาว่า “เบงกาลี” เท่านั้น
กลุ่มหัวรุนแรงมะบะธาในยะไข่เคยโจมตีหน่วยงานช่วยเหลือบรรเทาทุกข์ต่างชาติในพื้นที่ รวมทั้งหน่วยงานของสหประชาชาติเพียงเพราะหน่วยงานเหล่านี้ให้ความช่วยเหลือด้านมนุษยธรรมต่อชาวโรฮิงญา
ทั้งนี้พรรคแห่งชาติอาระกัน (ANP) ที่เป็นพรรคการเมืองใหญ่ที่สุดในรัฐยะไข่ ได้วิพากษ์วิจารณ์คณะกรรมการ โดยยืนยันว่า ชาวต่างชาติไม่เข้าใจประวัติศาสตร์ของพื้นที่ ซึ่งก่อให้เกิดการคาดการณ์ว่าจะมีความตึงเครียด หรือการประท้วงเกิดขึ้นระหว่างการเยือนที่จะใช้เวลานาน 2 วัน และสมาชิกบางส่วนของพรรคอาระกันแห่งชาติ ที่ตั้งขึ้นโดยกลุ่มชาวพุทธยะไข่หัวรุนแรง จะเข้าร่วมในการชุมนุมประท้วงต่อต้านคณะกรรมการในวันอังคารด้วย
