ส.ส.สายกลางคนหนึ่งจะเผชิญหน้ากับลูกน้องสายตรงของผู้นำสูงสุดของอิหร่านในการเลือกตั้งประธานาธิบดีรอบที่สองในวันที่ 5 กรกฎาคม หลังจากกระทรวงมหาดไทยของประเทศกล่าวเมื่อวันเสาร์ว่าไม่มีผู้สมัครคนใดได้รับคะแนนเสียงเพียงพอในการลงคะแนนเสียงรอบแรก
การลงคะแนนเสียงในวันศุกร์เพื่อแทนที่อิบราฮิม ไรซี หลังจากเขาเสียชีวิตจากอุบัติเหตุเฮลิคอปเตอร์ตกนั้น เป็นผลการแข่งขันที่สูสีระหว่างสมาชิก ส.ส.สายกลางคนเดียวจากผู้สมัคร 4 คน คือ มัสซูด เปเซชเคียน และอดีตสมาชิกกองกำลังพิทักษ์การปฏิวัติ ซาอีด จาลิลี
กระทรวงมหาดไทยกล่าวว่าไม่มีใครได้รับคะแนนเสียง 50 เปอร์เซ็นต์ จากผู้ลงคะแนนเสียงกว่า 25 ล้านเสียงที่จำเป็นในการชนะการเลือกตั้งอย่างเด็ดขาด โดยเปเซชเคียนนำด้วยคะแนนเสียงกว่า 10 ล้านเสียง ตามมาด้วยจาลิลีด้วยคะแนนเสียงกว่า 9.4 ล้านเสียง
อำนาจในอิหร่านในท้ายที่สุดอยู่ที่ผู้นำสูงสุด นายอาลี คาเมเนอี ดังนั้นผลการเลือกตั้งจะไม่เป็นสัญญาณการเปลี่ยนแปลงนโยบายครั้งสำคัญใดๆ ต่อโครงการนิวเคลียร์ของอิหร่าน หรือการสนับสนุนกลุ่มกองกำลังติดอาวุธทั่วตะวันออกกลาง
แต่ประธานาธิบดีเป็นผู้ดำเนินการรัฐบาลในแต่ละวันและสามารถมีอิทธิพลต่อนโยบายของอิหร่านได้
สถาบันทางศาสนาหวังว่าจะมีผู้มาใช้สิทธิเลือกตั้งจำนวนมาก เนื่องจากเผชิญกับวิกฤตความชอบธรรมที่เกิดจากความไม่พอใจของประชาชนเกี่ยวกับความยากลำบากทางเศรษฐกิจและข้อจำกัดด้านเสรีภาพทางการเมืองและสังคม อย่างไรก็ตาม จากการนับคะแนนของกระทรวงมหาดไทยที่เผยแพร่เมื่อวันเสาร์ พบว่ามีผู้มาใช้สิทธิเลือกตั้งในวันศุกร์ลดลงเหลือเพียง 40 เปอร์เซ็นต์ ซึ่งเป็นระดับต่ำสุดในประวัติศาสตร์
การเลือกตั้งครั้งนี้เกิดขึ้นในช่วงเวลาที่ความตึงเครียดในภูมิภาคทวีความรุนแรงขึ้นเนื่องมาจากสงครามระหว่างอิสราเอลกับพันธมิตรของอิหร่านอย่างฮามาสในฉนวนกาซาและกลุ่มฮิซบอลเลาะห์ในเลบานอน รวมถึงแรงกดดันจากชาติตะวันตกที่เพิ่มมากขึ้นต่ออิหร่านเกี่ยวกับโครงการนิวเคลียร์ที่ก้าวหน้าอย่างรวดเร็ว
ด้วยผู้นำสูงสุดของอิหร่านในปัจจุบันอายุ 85 ปีแล้ว มีแนวโน้มว่าประธานาธิบดีคนต่อไปจะมีส่วนร่วมอย่างใกล้ชิดในกระบวนการเลือกผู้สืบทอดตำแหน่งต่อจากคาเมเนอี ซึ่งกำลังมองหาประธานาธิบดีที่ภักดีอย่างแรงกล้า ซึ่งสามารถรับประกันการสืบทอดตำแหน่งของเขาได้อย่างราบรื่นในที่สุด แหล่งข่าวและนักวิเคราะห์กล่าว
มุมมองต่อต้านตะวันตกที่มีต่อจาลิลี อดีตผู้เจรจานิวเคลียร์ของอิหร่านที่ไม่ประนีประนอม ถือเป็นสิ่งที่ตรงกันข้ามกับมุมมองของเปเซชเคียน นักวิเคราะห์กล่าวว่าชัยชนะของจาลิลีจะส่งสัญญาณถึงการเปลี่ยนแปลงในนโยบายต่างประเทศและในประเทศของสาธารณรัฐอิหร่านที่ขัดแย้งกันมากขึ้น
แต่ชัยชนะของเปเซชเคียน สมาชิกรัฐสภาผู้มีกิริยามารยาทอ่อนน้อมอาจช่วยบรรเทาความตึงเครียดกับตะวันตก เพิ่มโอกาสของการปฏิรูปเศรษฐกิจ การเปิดเสรีทางสังคม และความหลากหลายทางการเมือง
เปเซชเคียน ผู้ยึดมั่นในการปกครองแบบเทวธิปไตยของอิหร่าน ได้รับการสนับสนุนจากกลุ่มปฏิรูปที่ถูกละเลยในอิหร่านเป็นส่วนใหญ่ในช่วงไม่กี่ปีที่ผ่านมา
“เราจะเคารพกฎหมายฮิญาบ แต่ไม่ควรมีความประพฤติที่ก้าวก่ายหรือไร้มนุษยธรรมต่อผู้หญิง” เปเซชเคียนกล่าวหลังจากลงคะแนนเสียง
เขากำลังอ้างถึงการเสียชีวิตของมาห์ซา อามีนี หญิงสาวชาวเคิร์ดในปี 2022 ขณะถูกควบคุมตัวโดยตำรวจด้านศีลธรรม เนื่องจากถูกกล่าวหาว่าละเมิดกฎการแต่งกายที่บังคับใช้ในศาสนาอิสลาม
ความไม่สงบที่เกิดจากการเสียชีวิตของอามีนีกลายเป็นการแสดงการต่อต้านผู้ปกครองด้านศาสนาของอิหร่านที่ใหญ่ที่สุดในรอบหลายปี
